Met de Participatiewet geeft de Rijksoverheid invulling aan één regeling voor iedereen die werkzoekend is, met of zonder arbeidsbeperking, en die geen aanspraak (meer) kan maken op een werknemersverzekering zoals de WW, WIA WAO of Wajong. Doelstelling is om zoveel mogelijk inwoners, ook mensen met een arbeidsbeperking, financieel en economisch zelfredzaam te laten zijn door het hebben van werk. Aan hen die (tijdelijk) niet kunnen voorzien in hun levensonderhoud wordt een financieel vangnet geboden. De gemeentelijke taken richten zich op ondersteuning bij het vinden van werk en het bieden van een financieel vangnet (inkomen).

Werk

Re-integratie naar (regulier) werk
De Uitgangspuntennotitie Participatiewet IJmond Werkt! 2017-2021 vormt de basis voor de samenwerking tussen IJmond Werkt! en de gemeente. Net als in 2018 zal ook in 2019 worden ingezet op maatwerk, waarbij het uitgangspunt blijft dat iedereen een aanbod krijgt. Financiering hiervan vindt plaats uit het participatiebudget, ook voor de mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 10% Van het participatiebudget wordt voor deze laatste groep bestemd. Daarnaast zal worden gekeken in hoeverre de invulling van social return on investment in samenwerking met IJmond Werkt! verder kan worden opgepakt.

Sociale activering en tegenprestatie
Van het totale aantal uitkeringsgerechtigden is ongeveer de helft  langdurig aangewezen op inkomensondersteuning en zorg. Door het aanbieden van een sociaal activeringstraject of een traject in het kader van de tegenprestatie wordt getracht sociaal isolement te voorkomen.

Beschut werk
De gemeente wil in 2019 twaalf beschutte werkplekken realiseren (conform landelijk akkoord). Er is voor gekozen het werkgeverschap voor beschut werk bij IJmond Werkt! onder te brengen.

Gesubsidieerde arbeid
De gemeente zet zich ervoor in voor mensen met een arbeidshandicap, waaronder voormalige Wsw-ers en Wajong’ers, extra banen te creëren, de zogenaamde garantiebanen (landelijk: 125.000 banen). Hiertoe wordt intensief samengewerkt met de regiogemeenten in IJmond en Zuid-Kennemerland, het UWV, IJmond Werkt! en de werkgevers in het Werkbedrijf.

Jongeren
Om de zelfredzaamheid van jongeren te bevorderen is het behalen van een startkwalificatie van groot belang. Hierdoor wordt de kans op het verkrijgen van werk vergroot. De gemeente stimuleert hiertoe een intensieve samenwerking tussen het Werkbedrijf, IJmond Werkt! en de Regionale meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaters (RMC).

Ouderen
Er zijn relatief veel oudere werklozen. Gemeente Heemskerk vindt het belangrijk dat deze mensen kunnen participeren. Daarom voeren de IJmondgemeenten een pilot uit om werkzoekende 50-plussers te helpen bij het vinden van werk.

Inkomen

Inkomensondersteuning (inclusief uitkering en loonkostensubsidie)
Aan mensen met een arbeidsbeperking, die beschikken over arbeidsvermogen, zal een (blijvende) loonkostensubsidie worden aangeboden ter compensatie van hun verminderde arbeidsproductiviteit. De loonkostensubsidie wordt betaald vanuit het inkomensdeel. IJmond Werkt! begeleidt de mensen en ondersteunt de werkgever.

Armoede en schulden
Het leven in armoede en het hebben van schulden staat een volwaardige deelname aan de samenleving in de weg. Herkennen én aanpakken van armoede en schuldenproblematiek in een zo vroeg mogelijk stadium heeft de aandacht. Niet in de laatste plaats omdat armoede en schulden vaak gepaard gaan met andere problemen, bijvoorbeeld op het gebied van werk en gezondheid. Samen met ketenpartners wordt erop ingezet inwoners zo goed mogelijk te informeren over beschikbare voorzieningen. De gemeente geeft vanwege hun kwetsbaarheid extra aandacht aan kinderen die opgroeien in armoede.

Bij schuldhulpverlening wordt geïnvesteerd in het voorkomen van problemen. Samen met partners als  woningbouwcorporaties en algemeen maatschappelijk werk wordt gezocht naar manieren om schulden eerder te herkennen en ondersteuning eerder aan te bieden.

Handhaving

Het sociale zekerheidsstelsel is gebaseerd op solidariteit. Om dit stelsel in stand te houden is blijvend draagvlak in de samenleving nodig. Toezicht op naleving speelt hierin een belangrijke rol. Het niet nakomen van verplichtingen mag niet lonen. De focus ligt zowel op het voorkomen van misbruik als op het terugvorderen van ten onrechte verstrekte uitkeringen.